Ubuntu'nun ilk kararlı masaüstü sürümü 2004 yılında yayınlanmıştır. Masaüstü, sunucu, bulut ve nesnelerin internetine yönelik olarak geliştirilen türevleri bulunur. Günümüzde on milyonlarca masaüstü-dizüstü bilgisayarda ve yüz milyonlarca cihazda (sunucu, bulut, iOT, dron, otomobil vb.) kullanılmaktadır.
Ubuntu'nun her altı ayda bir yeni sürümü yayınlanır. Ubuntu sözcüğü, Zulu dilinde "insanlık" anlamına gelir.
Kimler tarafından geliştiriliyor?
Ubuntu projesi, Linux ve özgür yazılımın, bilgisayar kullanıcılarının günlük yaşamının bir parçası haline gelmesi amacıyla Güney Afrikalı girişimci Mark Shuttleworth öncülüğünde, bu amaç için kurduğu Canonical Ltd. firması bünyesinde 2004 yılında başlatılmıştır. Ubuntu günümüzde yine Mark Shuttleworth yönetiminde Canonical ve gönüllü Ubuntu topluluğu tarafından geliştirilmektedir.
Ücretli midir?
Hayır, Ubuntu hem ev hem de işyerinde kullanım için tamamen ücretsiz olarak indirilebilir ve kullanılabilir. Ubuntu'yu, bir lisans kısıtlaması olmaksızın dilediğiniz sayıda bilgisayara kurabilir ve kullanabilirsiniz. Ayrıca yayınlanan güncellemeler için ve sürüm yükseltmek için hiçbir ücret ödemezsiniz.
Canonical Limited, Ubuntu'yu daima ücretsiz tutacağına dair söz vermektedir.(kaynak) Verilen söz bir yana Ubuntu bünyesinde geliştirilen kodlar GNU Genel Kamu Lisansı isimli bir özgür yazılım lisansı ile lisanslanmıştır. Bu lisans Ubuntu'nun ücretli olmasına bir engel değildir, karşı da değildir ancak lisans gereğince söz konusu kodlar adeta bir kamu malı gibi herkese aittir. Canonical, Ubuntu'nun yalnızca marka haklarına sahiptir. Beklemedik bir şekilde Ubuntu'nun ileride bir gün ücretli hale geldiğini kabul edelim, bu durumda bile kaynak kodları herkese ait olduğu için, herhangi bir kişi, topluluk ya da kuruluş Ubuntu’nun mevcut kodlarını kopyalayarak farklı bir isim altında yayınlayıp sürdürebilir, ücretsiz dağıtabilir.
Canonical, Ubuntu işletim sisteminin satışından değil; bulut, sunucu, masaüstü gibi türevlerinin kullanımı konusunda profesyonel destek almak isteyen kuruluşlardan, bulut ve sunucu sistemlere yönelik geliştirdiği çeşitli yönetimsel yazılımların satışından gelir elde etmektedir.
Türkçe desteği var mıdır?
Ubuntu'nun %99'luk kısmı Türkçe dil desteğine sahiptir. Ubuntu ile gelen uygulamaların da birçoğu Türkçe dil desteğine sahiptir. Ubuntu kurulumu sırasında internet bağlantınız olursa Türkçe dil paketleri otomatikman İnternetten indirilerek kurulacaktır. Ubuntu kurulumu sırasında dil paketlerini kurmasanız bile kurulum sonrasında Ayarlar > Dil Desteği (İngilizce: Settings > Language Support) yolunu izleyerek Türkçe dil paketlerini yükleyebilirsiniz.
Ubuntu Sistem Gereksinimleri
Ubuntu için tavsiye edilen minimum sistem gereksinimleri şöyledir:
- 2 GHz çift çekirdek işlemci
- Minimum 2 GB RAM bellek, 4 GB önerilir
- 25 GB boş sabit disk alanı
- İnternet erişimi tavsiye edilir
Gerekli minimum sistem gereksinimlerini karşılayamayan eski bilgisayarlar için, resmi olarak tanınan Ubuntu türevlerinden Lubuntu ya da Xubuntu'yu kullanılabilir. Bu türevleri, hafif bir masaüstü ortamı (LXDE, Xfce) ile geldiklerinden dolayı epey düşük sistem kaynağı tüketirler.
Nasıl edinebilirim?
Ubuntu'nun son yayınlanan masaüstü sürümünü buradan indirebilirsiniz. İndirdiğiniz Ubuntu kalıp dosyasını Kurulum sayfasında anlatıldığı gibi bir USB belleğe ya da boş bir DVD'ye yazdırarak kendi Ubuntu USB belleğinizi ya da Ubuntu DVD'nizi hazırlayabilirsiniz. Ardından yine kurulum sayfasında anlatılan yönergeleri takip ederek bilgisayarınıza yükleyebilirsiniz.
Windows'un yanına Ubuntu yükleyip her ikisini de kullanabilir miyim?
Evet. Bilgisayarınızın sabit disk boyutu el verdiği müddetçe iki ya da daha fazla sayıda işletim sistemi kurup kullanmanız mümkündür. Bilgisayarınıza Windows ve Ubuntu kurmanız halinde, bilgisayarı her açtığınızda (ya da yeniden başlattığınızda) yandaki resimde görüldüğü gibi GRUB adı verilen bir önyükleme yazılımı sizi karşılayacak ve bilgisayarı hangi işletim sistemi ile açmak istediğinizi soracaktır. Siz bu menü üzerinden istediğiniz işletim sistemini açıp kullanabilirsiniz.
Bilgisayarınızda iki işletim sisteminin kurulu olması bilgisayarınızı zorlamaz. Çünkü, kurulan işletim sistemleri aynı anda çalışmayacakları için (Sanallaştırma yazılımlarıyla yapılan sanal kurulum durumu hariç) Ubuntu'nun veya Windows'un tekil olarak ihtiyaç duyduğu bellek, ekran kartı, işlemci vb. gereksinimlerinden daha güçlü bir sisteme gerek yoktur.
 |
| Ubuntu ve Windows yüklü bir bilgisayarda açılışta işletim sistemi seçme ekranı |
Ubuntu sürüm numaraları neyi ifade eder?
Sürüm numaraları, sürümün çıktığı yıl ve ayı işaret eder. Örnek olarak Ubuntu 4.10 sürümü, 2004 yılının 10'uncu ayında sunulmuştur. Sürümün kod adları belirlenirken birinci sözcük sıfat, ikinci sözcük de kimi zaman mitolojik özellikler taşıyan bir hayvan adı olarak belirlenmektedir. Ayrıca sıfat ve isim aynı harfle başlamaktadır. Bir kaç örnek: Hoary Hedgehog (Saygıdeğer Kirpi), Breezy Badger (Umursamaz Porsuk), Hardy Heron (Cüretkar Balıkçıl), Natty Narwhal (Zarif Denizgergedanı)
Ara sürüm nedir? LTS sürüm nedir?
Ubuntu'nun, hem masaüstü hem de sunucu sistemler için her altı ayda bir yeni sürümü yayınlanır. Her 24 ayda (iki yılda) bir yayınlanan sürümler, LTS sürüm olarak tanımlanır. LTS; (İngilizce açılımı: "Long Term Support") Uzun Süreli Destek sürümlerine verilen addır. LTS sürümlere 5 yıl boyunca güncelleme desteği sunulmaktadır. LTS olmayan yani “ara sürüm” olarak tanımlayabileceğimiz sürümlere ise dokuz ay boyunca güvenlik yamaları, geliştirmeleri ve yazılım güncelleştirmeleri desteği sunulmaktadır.
LTS mi yoksa ara sürüm mü tercih etmeliyim?
Ubuntu'nun resmi sitesindeki İndirme sayfasında bazı dönemlerde iki çeşit sürümle karşılaşabilirsiniz. Bunlardan birinin yanında "LTS" yazar, diğer ise ara sürümdür. Bir önceki başlıkta belirttiğimiz üzere LTS sürümler 5 yıl boyunca sürüm yükseltme gerektirmeksizin desteklenirler. Ara sürümler ise 9 ay desteklenir, bu sürenin sonunda güncelleme almaya devam edebilmesi sürüm yükseltme işlemine tabi tutulması gereklidir.
LTS sürümlerde kararlılığa daha fazla önem verildiği için güncellik olarak uygulamaları geriden takip eder. Eğer beş sene boyunca yükseltme veya yeniden kurulum ihtiyacı hissetmeden kararlı bir sürüm kullanmak istiyorsanız LTS sürümü seçebilirsiniz. Ara sürümler ise mümkün olan en güncel paketleri barındırır, buna bağlı olarak da hata yaşanması ihtimali LTS sürümlere göre biraz daha fazla olabilir. Ara sürümlerin dokuz aydan sonra güncelleme alabilmesi için sürüm yükseltme işlemine tabi tutulması gerekir. Sürüm yükseltme işlemi de sistemin kararlılığını olumsuz etkileyebilir. Yenilikleri takip etmek ve uygulamaların en güncel sürümlerini kullanmak istiyorsanız ara sürümü tercih edebilirsiniz.
Türevleri nelerdir?
Ubuntu'nun geliştiricisi Canonical Ltd. masaüstü, sunucu, bulut ve nesnelerin internetine (ioT) yönelik olarak Ubuntu Desktop, Ubuntu Server, Ubuntu Cloud, Ubuntu Core isimli türevlerini resmi olarak geliştirmekte ve desteklemektedir. İsteyen kişi ve kuruluşlara ücreti karşılığında teknik destek sağlamaktadır.
Ubuntu resmi olarak, GNOME adı verilen bir masaüstü ortamını kullanır. Masaüstü ortamı bir işletim sisteminin görünen yüzünü teşkil eder. Canonical farklı masaüstü ortamı kullanmak isteyen Linux severler için ve daha başka ihtiyaçlar için farklı türevlerini yayınlamaktadır. Aşağıda sıralanan bu türevler resmi olarak Canonical tarafından yayınlanmakla birlikte kullanıcıları resmi olarak desteklenmez. Bu türevleri kullanan kullanıcılar her türlü hata ve çözüm için ancak ilgili gönüllü topluluklardan destek alabilirler.
| Kubuntu | KDE masaüstü ortamını kullanan türevi. |
|---|---|
| Lubuntu: | Düşük sistem kaynağı tüketen LXDE masaüstü ortamını kullanan türevi |
| Xubuntu: | Düşük sistem kaynağı tüketen Xfce masaüstü ortamını kullanan türevi. |
| Ubuntu MATE: | MATE masaüstü ortamını kullanan türevi. |
| Ubuntu Budgie: | Budgie masaüstü ortamını kullanan türevi. |
| Ubuntu Studio: | Profesyonel video, ses ve grafik düzenleme işlerine yönelik hazırlanan türevi.UbuntuKylin |
| Ubuntu Kylin: | Ubuntu'nun Çin'e yönelik olarak yerelleştirilmiş türevidir. Bu türev Çin Halk Cumhuriyeti ile 2013 yılında yapılan anlaşma ile hayata geçirilmiştir. |
Virüs bulaşır mı?
Zararlı yazılım güvenliği Ubuntu gibi Linux tabanlı bir işletim sistemlerinin en güçlü yanlarından biridir. Zararlı yazılımların Unix ve Linux sistemlerin mimarisinden kaynaklanan nedenlere sistemler arasında yayılması bir hayli zordur, ancak imkansız değildir.Microsoft Office'de üretilmiş ofis belgelerimi Ubuntu'da düzenleyebilir miyim?
Ubuntu, dünya çapında milyonlarca kişi ve sayısız kuruluş tarafından kullanılan özgür ve ücretsiz LibreOffice paketini içermektedir. LibreOffice yazılımlarını kullanarak, Microsoft Office'de hazırlanmış belgeleri açabilir, düzenleyebilir ve isterseniz aynı dosya biçimlerinde kayıt yapabilirsiniz. LibreOffice, The Document Foundation (Belge Vakfı) öncülüğünde geliştirilmekte olup Microsoft Office ile büyük ölçüde uyumluluk göstermekte ve Windows ortamından da kullanılabilmektedir.
Ubuntu üzerinde hangi programlama dillerini kullanabilirim?
Ubuntu pek çok programlama dili ve geliştirme ortamı desteklenmektedir. Ayrıca diğer işletim sistemlerinde kullanmakta olduğunuz, alışık olduğunuz programlama dilleri ve programlama ortamlarının pek çoğunun muadillerini de bulabilirsiniz. Ubuntu üzerinde kullanabileceğiniz programlama dillerinin küçük bir bölümünü şöyle sıralayabiliriz:
[code type="Ubuntu üzerinde hangi programlama dillerini kullanabilirim?"]C, C++ , Objective-C, Java, Python, Perl, Ruby, Pascal, C#/Mono ...[/code]
Ubuntu'nun lisansı nedir? Ne anlama gelir?
Ubuntu projesi bünyesinde geliştirilen kodlar GNU Genel Kamu Lisansı (kısaca GNU GPL) isimli bir özgür yazılım lisansı ile lisanslanmıştır. Özgür yazılım lisansları, yazılımın kullanıcısına ve yazılımın kodlarını kullanmak isteyen kimselere kopyalama, dağıtma, üzerinde çalışma, değiştirme, geliştirme gibi çeşitli hak ve özgürlükler vermektedir. Bu lisans sayesinde, Ubuntu'yu dilediğiniz gibi kopyalayabilir, kodlarını değiştirip özelleştirebilir, hatta isterseniz ücretli olarak satabilirsiniz. Yalnız! Yaptığınız değişiklikleri yine açık kaynak olarak özgür yazılım lisansı ile dağıtmalı ve önceki kaynağını belirtmelisiniz. Ubuntu'nun isim ve logosu tescilli bir markadır ve değiştirilen ürünlerin aynı ya da marka tesciline zarar verecek şekilde benzeyen bir isim ve logo ile dağıtılmaması gerekmektedir.
Tamamen özgür müdür?
Ubuntu projesi kapsamında geliştirilen kodlar açık kaynaklıdır ve özgür yazılım lisansları ile lisanslıdır. Bununla birlikte Ubuntu kurulum dosyası bünyesinde az sayıda da olsa özgür olmayan bazı donanım sürücüleri bulunur. Üreticileri tarafından özgür olmayan bir lisansla dağıtılan bazı donanım sürücüleri Ubuntu'nun daha çok kullanıcıya ulaşabilmesi amacıyla Ubuntu kurulum dosyası ile birlikte sunulmaktadır. Lisans konusunda ayrıntılı bilgi için resmi Licensing sayfasına bakabilirsiniz.
Canonical'ın bir gün Ubuntu'nun kaynak kodlarını kapatması olası mıdır?
GPL lisansı ile yayınlanmış kaynak kodların kapatılması mümkün değildir. İstisnai olarak, herhangi biri, GPL lisanslı yazılımının sonraki sürümlerinde, eğer yazılıma dışarıdan (gönüllülerden vb.) bir katkı gelmemiş ise yeni kodları GPL ile dağıtmamayı seçebilir, tabi böyle bir durumda bile o ana kadar üretilen tüm kodlar her zaman GPL lisanslı olarak kalır ve bu kodlar dileyen kişi ya da guruplar tarafından yeni bir isim adı altında geliştirilmeye devam edebilir.
Bu makale Ubuntu'nun Resmi Wiki Sayfasından sağlanmıştır. Ubuntu'nun Resmi Wiki sayfası için tıklayınız.Bu içerik Harun İstenci tarafından aşağıda belirtilmiş olan kategoriler altında oluşturulmuş ve yayınlanmıştır. İçeriğin kopyalanması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'na göre suçtur. | İstenci Systems
1997 yılında İstanbul'da dünyaya geldi ve memleketi Kastamonu. Çocukluğundan bu yana bilgisayar sistemleri üzerinde çalışıyor ve internet üzerinde içerik üretiyor...
| Harun İstenci Resmi Web Sitesi | Hakkında Daha Fazla > |
Yorum Gönder
Yorum alanı herkese açıktır. Olağan dışı bir yorum algılandığında topluluk politikalarımız gereğince 24 saat içinde kaldırılacaktır.